Wiki-Quellcode von Lösung Anwendung drei Verfahren
Version 12.1 von Martin Rathgeb am 2025/04/06 21:52
Zeige letzte Bearbeiter
| author | version | line-number | content |
|---|---|---|---|
| 1 | **Aufgabenstellung:** | ||
| 2 | Gegeben ist die Polynomfunktion {{formula}}f{{/formula}} mit {{formula}}f(x) = x^4 - 4x^2 + 3{{/formula}}. Untersuche, für welche Werte von {{formula}}x{{/formula}} die Ungleichung {{formula}}f(x) > 0{{/formula}} erfüllt ist. Vergleiche dazu die drei grundlegenden Verfahren zur Bearbeitung einer Polynomungleichung: | ||
| 3 | |||
| 4 | **Lösungsschritte:** | ||
| 5 | (% class="abc" %) | ||
| 6 | 1. //Tabellarisches Verfahren (Teil 1).// | ||
| 7 | |||
| 8 | **Wertetabelle I (ganzzahlige Werte):** | ||
| 9 | (% class="border slim" %) | ||
| 10 | |{{formula}}x{{/formula}} |{{formula}}-2{{/formula}}|{{formula}}-1{{/formula}}|{{formula}}0{{/formula}}|{{formula}}1{{/formula}}|{{formula}}2{{/formula}} | ||
| 11 | |{{formula}}f(x){{/formula}} |{{formula}}3{{/formula}} |{{formula}}0{{/formula}} |{{formula}}3{{/formula}}|{{formula}}0{{/formula}} |{{formula}}3{{/formula}} | ||
| 12 | |||
| 13 | **Interpretation:** | ||
| 14 | Die Funktion nimmt in diesen Punkten ausschließlich nicht-negative Werte an. Nur bei {{formula}}x = \pm 1{{/formula}} wird der Funktionswert null. Zwischen diesen Punkten bleibt das Verhalten unklar – wir sehen noch keine negativen Werte. Eine genauere Untersuchung ist nötig. | ||
| 15 | |||
| 16 | 2. //Tabellarisches Verfahren (Teil 2).// | ||
| 17 | |||
| 18 | **Wertetabelle II (ergänzende Zwischenwerte):** | ||
| 19 | (% class="border slim" %) | ||
| 20 | |{{formula}}x{{/formula}} |{{formula}}-2{{/formula}}|{{formula}}-1{,}5{{/formula}}|{{formula}}-1{{/formula}}|{{formula}}-0{,}5{{/formula}}|{{formula}}0{{/formula}}|{{formula}}0{,}5{{/formula}}|{{formula}}1{{/formula}}|{{formula}}1{,}5{{/formula}}|{{formula}}2{{/formula}}| | ||
| 21 | |{{formula}}f(x){{/formula}} |{{formula}}3{{/formula}} |{{formula}}-0,...{{/formula}}|{{formula}}0{{/formula}} |{{formula}}+2,...{{/formula}}|{{formula}}3{{/formula}}|{{formula}}+2,...{{/formula}}|{{formula}}0{{/formula}} |{{formula}}-0,...{{/formula}}|{{formula}}3{{/formula}}| | ||
| 22 | |||
| 23 | **Interpretation:** | ||
| 24 | Nun zeigt sich: | ||
| 25 | (i) Für diejenigen {{formula}}x{{/formula}} mit {{formula}}x<-2{{/formula}}, {{formula}}-1<x<+1[{{/formula}} und {{formula}}+2<x{{/formula}} gilt {{formula}}f(x)>0{{/formula}}. | ||
| 26 | (ii) Für diejenigen {{formula}}x{{/formula}} mit {{formula}}-1,5<x<-1{{/formula}}, {{formula}}+1<x<+1,5[{{/formula}} gilt {{formula}}f(x)<{{/formula}}. | ||
| 27 | (iii) Hingegen liegt in den Intervallen {{formula}}]-2; -1,5[{{/formula}} und {{formula}}]+1,5; +2[{{/formula}} jeweils mindestens eine Nullstelle von {{formula}}f{{/formula}}, denn für beide Intervalle gilt: An den Rändern hat {{formula}}f(x){{\formula}} unterschiedliche Vorzeichen. | ||
| 28 | |||
| 29 | 3. **Graphische Skizze:** | ||
| 30 | |||
| 31 | Die Funktion ist **geraden Grades** (4) mit **positivem Leitkoeffizienten** (1). Daraus folgt: | ||
| 32 | - {{formula}}\lim_{x \to \pm \infty} f(x) = +\infty{{/formula}} | ||
| 33 | - Die Funktion ist **achsensymmetrisch**, da alle Potenzen gerade sind. | ||
| 34 | - Die vorherige Tabelle zeigt, dass der Graph in der Nähe von {{formula}}x = \pm 1{{/formula}} die x-Achse berührt und dazwischen negativ wird. | ||
| 35 | |||
| 36 | **Lage zur x-Achse:** | ||
| 37 | - Nullstellen: {{formula}}x = -\sqrt{3},\ -1,\ 1,\ \sqrt{3}{{/formula}} | ||
| 38 | - Graph liegt **oberhalb der x-Achse** für: | ||
| 39 | - {{formula}}x < -\sqrt{3}{{/formula}} | ||
| 40 | - {{formula}}-1 < x < 1{{/formula}} | ||
| 41 | - {{formula}}x > \sqrt{3}{{/formula}} | ||
| 42 | |||
| 43 | --- | ||
| 44 | |||
| 45 | 4. **Rechnerisches Verfahren:** | ||
| 46 | |||
| 47 | Faktorisieren: | ||
| 48 | |||
| 49 | {{formula}}f(x) = x^4 - 4x^2 + 3 = (x^2 - 1)(x^2 - 3) = (x - 1)(x + 1)(x - \sqrt{3})(x + \sqrt{3}){{/formula}} | ||
| 50 | |||
| 51 | **Nullstellen:** | ||
| 52 | |||
| 53 | {{formula}}x = -\sqrt{3},\ -1,\ 1,\ \sqrt{3}{{/formula}} | ||
| 54 | |||
| 55 | **Vorzeichenanalyse:** | ||
| 56 | |||
| 57 | | Intervall | Testwert | Vorzeichen von {{formula}}f(x){{/formula}} | | ||
| 58 | |----------------------------------|----------|---------------------------------------------| | ||
| 59 | | {{formula}}x < -\sqrt{3}{{/formula}} | {{formula}}x = -2{{/formula}} | {{formula}}f(x) = 3 > 0{{/formula}} | | ||
| 60 | | {{formula}}(-\sqrt{3}, -1){{/formula}} | {{formula}}x = -1{,}5{{/formula}} | {{formula}}f(x) = -0{,}9375 < 0{{/formula}} | | ||
| 61 | | {{formula}}(-1,\ 1){{/formula}} | {{formula}}x = 0{{/formula}} | {{formula}}f(x) = 3 > 0{{/formula}} | | ||
| 62 | | {{formula}}(1,\ \sqrt{3}){{/formula}} | {{formula}}x = 1{,}5{{/formula}} | {{formula}}f(x) = -0{,}9375 < 0{{/formula}} | | ||
| 63 | | {{formula}}x > \sqrt{3}{{/formula}} | {{formula}}x = 2{{/formula}} | {{formula}}f(x) = 3 > 0{{/formula}} | | ||
| 64 | |||
| 65 | **Gesuchte Lösung:** | ||
| 66 | {{formula}}f(x) > 0{{/formula}} ist erfüllt für | ||
| 67 | |||
| 68 | **L** = {{formula}}(-\infty,\ -\sqrt{3}) \cup (-1,\ 1) \cup (\sqrt{3},\ \infty){{/formula}} | ||
| 69 | |||
| 70 | --- | ||
| 71 | |||
| 72 | 5. **Vergleich der Verfahren:** | ||
| 73 | |||
| 74 | - Das **tabellarische Verfahren** gibt erste Hinweise auf das Verhalten der Funktion, eignet sich zur Erkundung durch systematisches Probieren, bleibt aber ungenau bei der Bestimmung von Nullstellenpositionen. | ||
| 75 | - Das **graphische Verfahren** bietet anschauliche Orientierung: Vorzeichenwechsel, Lage zur x-Achse und Symmetrie werden sichtbar. Es stützt das funktionale Verständnis, ist aber zeichengenauigkeitsabhängig. | ||
| 76 | - Das **rechnerische Verfahren** liefert exakte Aussagen zu Nullstellen, Intervallen und Lösungsmenge. Es ist unverzichtbar für formale Sicherheit, setzt jedoch algebraische Fähigkeiten voraus. | ||
| 77 | |||
| 78 | **Didaktisch:** | ||
| 79 | Die Verfahren stehen in einer natürlichen Lernprogression: | ||
| 80 | Vom **konkreten Probieren (Tabelle)** über das **visuelle Erfassen (Graph)** hin zum **symbolischen Durchdringen (Rechnung)**. Ihr Zusammenspiel stärkt nachhaltiges Verständnis für das Verhalten ganzrationaler Funktionen. | ||
| 81 | |||
| 82 | {{/loesung}} | ||
| 83 | |||
| 84 | --- | ||
| 85 | |||
| 86 | **Zusammenfassung:** | ||
| 87 | - Das **tabellarische Verfahren** zeigt erste Hinweise auf Nullstellen und Verläufe. | ||
| 88 | - Das **graphische Verfahren** unterstützt die visuelle Einschätzung von Steigung und Vorzeichenbereichen. | ||
| 89 | - Das **rechnerische Verfahren** liefert die exakte Lösung in Produktform und damit eine genaue Bestimmung der Lösungsmenge. | ||
| 90 | |||
| 91 | {{/loesung}} |